Một trong những bức họa cổ nhất về Chúa Giêsu, có niên đại ít nhất 1.500 năm, vừa được tìm thấy trên bức tường của một nhà thờ bị bỏ hoang tại sa mạc Israel.

Tiến sĩ Emma Maayan-Fanar, chuyên về lĩnh vực lịch sử nghệ thuật của Đại học Haifa (Isarel), đang tiến hành khảo sát di tích khảo cổ học từng thuộc về một nhà thờ ở Shivta, trên sa mạc Negev ở miền Nam nước này, thì chợt phát hiện đôi mắt trên một bức tường phủ đầy bụi bặm. Bà cẩn thận làm sạch bề mặt tường và vui mừng khi tìm thấy một bức vẽ mô tả Chúa Giêsu nhận phép rửa do người xưa khắc họa tự bao giờ. Đây là khám phá được liệt vào dạng “vô cùng hiếm” vì những hình ảnh đời đầu về Đức Kitô trên thực tế hầu như không tồn tại ở Israel.

Hình ảnh khác biệt

“Khuôn mặt của Ngài ở ngay đó”, nữ tiến sĩ chia sẻ phát hiện của mình với tờ Haaretz. Tôi có mặt ở đó vào đúng lúc, đúng góc độ của ánh sáng, và đột nhiên, tôi thấy được đôi mắt. Đó là khuôn mặt của Chúa Giêsu khi nhận phép rửa, nhìn về phía chúng tôi”, bà cảm thán. Tiến sĩ Maayan-Fanar tiếp tục thảo luận về sự khác biệt giữa hình ảnh cổ này và cách thức phương Tây thể hiện về bề ngoài của Người. Có thể nói, khuôn mặt được người xưa khắc họa tại làng cổ hoàn toàn khác với hình tượng phổ biến về Chúa Giêsu theo tranh họa thường thấy của phương Tây - bao gồm tóc dài gợn sóng, râu quai nón và da trắng. Trong khi đó, hình ảnh vừa được tìm thấy lại hoàn toàn khác, theo The Christian Post.

Vì Kinh Thánh chưa từng mô tả chi tiết khuôn mặt của Chúa Giêsu, và cũng không có tài liệu nào tiết lộ rõ bề ngoài của Thầy. Mỗi hình ảnh của Đức Chúa mà người đời sau nhìn thấy đa phần dựa trên sự tưởng tượng của con người. Vào những thế kỷ đầu của Kitô giáo, Người được mô tả theo nhiều cách khác nhau, từ tóc ngắn đến tóc dài, có râu quai nón hoặc không để râu. Tuy nhiên, đến thế kỷ thứ 6, các hình ảnh từ phương Tây thường xuyên hình dung ngài với mái tóc gợn dài và có râu quai nón. Do hứng chịu ánh sáng gay gắt của mặt trời qua nhiều thế kỷ, hình ảnh tìm được tại làng cổ Shivta chỉ còn để lại những đường nét mờ nhạt và màu sắc đã phai. Thế nhưng, tiến sĩ Maayan-Fanar và các đồng sự nhận định bức vẽ mô tả một thanh niên “với mái tóc xoăn, ngắn, khuôn mặt dài, mắt to và mũi dài”.

Chứng cứ từ cuộc nghiên cứu khác

Vào đầu năm nay, Joan E. Taylor, giáo sư chuyên nghiên cứu lịch sử Kitô giáo và Do Thái giáo thời kỳ Đền thờ Thứ hai (từ năm 515 trước CN đến năm 70 sau CN) tại Đại học Hoàng đế London (Anh), đã phát hành một quyển sách với nhan đề “Chúa Giêsu trông như thế nào?”. Tờ The Irish Times lúc đó viết: “Những hình ảnh khắc họa ban đầu về Chúa Giêsu, theo đó thiết lập hình mẫu được truyền đến nhiều đời sau, đã dựa trên bề ngoài của một hoàng đế. Mái tóc dài và bộ râu quai nón được sao chép từ hình mẫu của thế giới thần thoại Hy - La. Một số bức chân dung cổ xưa nhất về Người còn tồn tại đến ngày nay đều mô tả Thầy như thần Zeus, thần biển Neptune hoặc thần Serapis, nhưng trẻ tuổi hơn”.

Tuy nhiên, theo phân tích của giáo sư Taylor, về khía cạnh màu sắc, tóc của Đức Giêsu phải dao động từ tông nâu đen đến đen, mắt nâu, da màu nâu ô liu. Hay nói cách khác, Chúa Giêsu phải là người có diện mạo đặc trưng vùng Trung Đông. Về phần chiều cao, chiều cao trung bình của đàn ông thời đó vào khoảng 1,66m. Trong khi niên đại chính xác của hình vẽ trong sa mạc Israel vẫn chưa được xác định, dựa trên điểm mấu chốt là Shivta, nhiều khả năng bức chân dung của Chúa Giêsu được vẽ nên từ cách đây 1.500 đến 1.800 năm. Tàn tích của ngôi làng cổ đã được khai quật vào năm 1871, nhưng suốt từng ấy năm, các chuyên gia khảo cổ học chỉ tập trung nghiên cứu cấu trúc xây dựng của cộng đồng xưa, và chẳng ai từng phát hiện hình ảnh này trước đó.

Dù Kitô giáo ra đời trên Đất Thánh, hiếm khi nào có tranh ảnh mỹ thuật vào thời kỳ đầu có thể tồn tại trên lãnh thổ Israel cho đến ngày nay. Kể từ đầu thế kỷ thứ 8, nhiều Kitô hữu sống trong thời đế quốc Byzantine tạo ra các hình ảnh tôn giáo để thờ phụng. Nhưng tập tục này đã bị liệt vào dạng bất hợp pháp dưới thời Hoàng đế Leo III vào năm 726 sau CN, và tiếp tục được duy trì cho đến giữa thế kỷ thứ 9. Vì thế, những đường nét trên tường nhà thờ vừa được phát hiện nhiều khả năng là bức họa đầu tiên vẽ cảnh tượng Chúa Giêsu nhận phép rửa từng được tìm thấy trên Đất Thánh.

LING LANG

Nguồn: CGVDT